- Bank wyznacza dochód przedsiębiorcy na ryczałcie przez wewnętrzny procent przychodu (ewidencja + PIT-28), a na liniowym z KPiR (Księga Przychodów i Rozchodów) i PIT-36L po odjęciu ZUS i 19% PIT, zgodnie z zasadą ostrożności (Rekomendacja S KNF).
- Ryczałt: przeliczniki rynkowe mieszczą się zwykle w przedziale ~20–80% przychodu, zależnie od branży, stażu, stabilności wpływów i polityki banku; liniowy: liczy się dochód netto z dokumentów księgowych.
- Ocena obejmuje 12–24 mies., wymagane są US (Urząd Skarbowy) / ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych) „bez zaległości” i ciągłe wpływy; VAT jest neutralny, split payment to sygnał porządku rozliczeń.
- Najlepszy krok: przygotuj PIT-28 lub PIT-36L + PIT-B, miesięczne KPiR/ewidencje, wyciągi 12–24 mies. oraz aktualne zaświadczenia US/ZUS; opisz sezonowość 3–4 zdaniami.
Banki liczą dochód przedsiębiorcy na ryczałcie, stosując procentowy przelicznik od przychodu z ewidencji i PIT-28, a na podatku liniowym – według dochodu netto z KPiR i PIT-36L po odjęciu ZUS i 19% podatku. Reguły wynikają z ostrożności i standardów nadzorczych (Rekomendacja S KNF), a ocena zwykle obejmuje 12–24 miesiące historii. Potrzebujesz liczbowych przykładów i checklisty dokumentów, żeby przejść proces bez cofnięć?
- Jakie dokumenty i okresy rozliczeniowe bank bierze pod uwagę przy ocenie dochodu na ryczałcie i podatku liniowym?
- Jak bank przelicza przychód na dochód przy ryczałcie i jakie wskaźniki procentowe oraz korekty stosuje?
- Jak bank wylicza dochód na podatku liniowym i które pozycje z KPiR i PIT-36L są uznawane w kalkulacji?
- Jak traktowane są składki ZUS i składka zdrowotna w obliczaniu dochodu przedsiębiorcy przez bank?
- Jak bank uwzględnia VAT, split payment i wahania sezonowe przy wyznaczaniu średniego dochodu?
- Jakie minimalne okresy prowadzenia działalności i ciągłości wpływów są wymagane, aby dochód został zaakceptowany?
- Jak bank liczy dochód przy wielu źródłach i jak łączy działalność gospodarczą z etatem lub najmem w zdolności?
- Jak koszty stałe firmy, leasingi i zobowiązania obrotowe wpływają na dochód do zdolności kredytowej?
- Jak przygotować rozliczenia i dokumenty, aby zwiększyć akceptowalny dochód w banku przy ryczałcie i podatku liniowym?
Jakie dokumenty i okresy rozliczeniowe bank bierze pod uwagę przy ocenie dochodu na ryczałcie i podatku liniowym?
W skrócie: bank bazuje na PIT-28 lub PIT-36L + PIT-B, miesięcznych KPiR/ewidencjach, wyciągach 12–24 mies. i US/ZUS „bez zaległości”.
Pakiet dowodowy potwierdza źródło, wysokość i ciągłość dochodu. Dla ryczałtu podstawą są PIT-28 za rok poprzedni (czasem dwa lata) i ewidencja przychodów miesiąc po miesiącu za bieżący rok. Dla liniowego bank wymaga PIT-36L z załącznikiem PIT-B oraz KPiR (Księga Przychodów i Rozchodów) w układzie miesięcznym (bieżący i miniony rok). Obowiązkowe są także wyciągi bankowe 12–24 mies. i aktualne zaświadczenia o niezaleganiu z US/ZUS. Analiza obejmuje zwykle 12–24 miesiące; przy sezonowości bank sięga po dłuższy horyzont i stosuje bufory bezpieczeństwa.
Jak bank przelicza przychód na dochód przy ryczałcie i jakie wskaźniki procentowe oraz korekty stosuje?
W skrócie: dochód na ryczałcie to procent przychodu, w praktyce ~20–80%, zależny od stawki, branży, stażu i stabilności wpływów; bank koryguje w dół przy ryzyku i sezonowości.
Ryczałt nie pokazuje kosztów, dlatego bank szacuje dochód przez własny przelicznik od przychodu z ewidencji i PIT-28. Przykład: średni przychód 20 000 zł/m-c, przelicznik 40% daje dochód 8 000 zł. W branżach o wyższej sezonowości lub krótkim stażu bank przyjmie 25–35%; w usługach o stabilnych marżach i długiej historii – bliżej 45–60%. Ostateczny współczynnik wynika z macierzy ryzyka: branża, staż, historia w BIK, stabilność wpływów i spójność dokumentów.
- Procent przychodu – najczęściej ~20–80% przychodu (zależnie od polityki, branży, stażu, wpływów).
- „Niższa z dwóch” – porównanie średniej 12–24 mies. z dochodem z ostatniego PIT i przyjęcie wartości ostrożniejszej.
- Metoda podatkowa (rzadziej) – orientacyjnie: dochód liczony od sumy zapłaconego podatku ryczałtowego z 12 mies. (np. „5× podatek / 12”) – polityka wybranych banków, zmienna w czasie.
Jak bank wylicza dochód na podatku liniowym i które pozycje z KPiR i PIT-36L są uznawane w kalkulacji?
W skrócie: liniowy liczony jest z KPiR i PIT-36L: przychód − koszty − ZUS − 19% PIT oraz składka zdrowotna 4,9% dochodu; uśrednienie 12–24 mies. i korekty o zdarzenia jednorazowe.
Bank przyjmuje dochód netto na podstawie KPiR i PIT-36L, zazwyczaj jako średnią z 12–24 miesięcy. Schemat: dochód = (przychód − koszty) − ZUS − 19% PIT (z uwzględnieniem zasad zdrowotnej). Amortyzacja i zdarzenia jednorazowe są buforowane, jeśli zaburzają przewidywalność. Spójność KPiR z PIT-36L i wyciągami jest obowiązkowa; dochody bez pokrycia w przepływach są dyskontowane.
🧮 Studium przypadku: Ryczałt vs liniowy – kto dostanie więcej?
- Przychód: 30 000 zł/m-c
- Bank konserwatywny, przelicznik 30% ⇒ dochód 9 000 zł
- Bank liberalny, przelicznik 50% ⇒ dochód 15 000 zł
- Przychód 30 000 zł, koszty 6 000 zł
- KPiR: 24 000 zł; po ZUS i podatku ~17 800 zł (z uwzględnieniem zdrowotnej patrz sekcja 4)
Wniosek: przy niskich kosztach liniowy daje wyższy i stabilniejszy dochód; gdy koszty przekraczają ~15–20% przychodu, agresywny przelicznik ryczałtu w „liberalnym” banku może dać podobny wynik.
Jak traktowane są składki ZUS i składka zdrowotna w obliczaniu dochodu przedsiębiorcy przez bank?
W skrócie: bank odejmuje składki ZUS i uwzględnia składkę zdrowotną zgodnie z przepisami; na liniowym to 4,9% dochodu z limitowanym odliczeniem w PIT (w 2025 r. 12 900 zł, kwota waloryzowana; zgodnie z przewodnikiem MF; obwieszczenie M.P. 2024 poz. 1084).
Składki społeczne i zdrowotne pomniejszają dochód rozporządzalny. Na liniowym zdrowotna wynosi 4,9% dochodu, a jej odliczenie w PIT ma limit (w 2025 r. był to 12 900 zł/rok; kwota podlega waloryzacji). Na ryczałcie odliczenia zdrowotnej wynikają z zasad MF, lecz bank i tak liczy dochód po wszystkich daninach. Krytyczne: ciągłość opłacania i brak zaległości w ZUS/US – zaległości skutkują konserwatywnym buforem.
| Obszar | Ryczałt (PIT-28) | Liniowy (PIT-36L) |
|---|---|---|
| Podstawa | Ewidencja przychodów + PIT-28 | KPiR + PIT-36L/PIT-B |
| Ustalenie dochodu | % przychodu (np. 20–80%) | Przychód − koszty − ZUS − 19% PIT |
| Zobowiązania firmowe | Dodawane jako miesięczne obciążenia | Częściowo w kosztach + obciążenia miesięczne |
Jak bank uwzględnia VAT, split payment i wahania sezonowe przy wyznaczaniu średniego dochodu?
W skrócie: VAT jest neutralny (analiza na kwotach netto); split payment to sygnał porządku, a sezonowość bank amortyzuje średnią 12–24 mies. i buforami.
Bank pracuje na kwotach netto, ponieważ VAT nie stanowi dochodu. Mechanizm podzielonej płatności (split payment) nie zmienia formuły zdolności, ale wzmacnia odbiór transparentności. Przy sezonowości analityk porównuje średnią z 12–24 miesięcy z dochodem z ostatniego PIT i zwykle przyjmuje niższą z dwóch. Przykład: latem przychody 30 000 zł, zimą 10 000 zł, przelicznik 40% ⇒ średni dochód 8 000 zł/m-c; przy nieregularnych wpływach bank przyjmie 6 500–7 000 zł. Dodatkowe bufory pojawią się, gdy historia pokazuje przerwy, zaległości lub silnie zmienne wolumeny faktur.
Neutralność VAT: kalkulacja dochodu odbywa się na kwotach netto; split payment porządkuje rozrachunki, ale nie zwiększa zdolności sam w sobie.
Jakie minimalne okresy prowadzenia działalności i ciągłości wpływów są wymagane, aby dochód został zaakceptowany?
W skrócie: bank wymaga zwykle 12–24 mies. stażu JDG i ciągłych wpływów; dla ryczałtu częściej 24 mies.
Dłuższa i stabilniejsza historia oznacza mniejszy bufor bezpieczeństwa w kalkulacji. W wielu bankach ryczałt wymaga dłuższego stażu (często 24 mies.), a przy wolnych zawodach możliwe jest 12 mies.. Krytyczna jest ciągłość: przerwy lub miesiące „na zero” obniżają akceptację. Dokumenty wzmacniające ocenę to wyciągi 12–24 mies., PIT-y, KPiR/ewidencje i US/ZUS „bez zaległości”. Zmiana profilu działalności wymaga wyjaśnień i dłuższego horyzontu danych.
Jak bank liczy dochód przy wielu źródłach i jak łączy działalność gospodarczą z etatem lub najmem w zdolności?
W skrócie: bank sumuje akceptowalne źródła, słabsze buforuje, a finalnie ocenia DSTI (Debt Service to Income) gospodarstwa domowego.
Dochód z etatu liczony jest z zaświadczenia i wyciągów, z JDG – z PIT/KPiR/ewidencji, z najmu – z PIT-28 (najem prywatny) lub w ramach działalności. Przykład: etat netto 7 000 zł + JDG ryczałt (przychód 20 000 zł, przelicznik 40%) = 8 000 zł ⇒ łącznie 15 000 zł/m-c przed kosztami domowymi i ratami. Słabsze jakościowo źródła (krótki staż, sezonowość) są buforowane. Finalnie bank oblicza DSTI – udział rat w dochodzie netto gospodarstwa – zgodnie z własną polityką ryzyka.
Jak koszty stałe firmy, leasingi i zobowiązania obrotowe wpływają na dochód do zdolności kredytowej?
W skrócie: leasingi, limity i kredyty firmowe obniżają zdolność – w ryczałcie przez obciążenia miesięczne, w liniowym częściowo już w KPiR plus obciążenia.
Bank uwzględnia obciążenia stałe firmy i gospodarstwa domowego. Dla JDG na liniowym wiele kosztów jest już w KPiR, ale raty leasingów i limity kredytowe pojawiają się także po stronie miesięcznych obciążeń. Na ryczałcie koszty nie są w PIT, więc bank stosuje przelicznik dochodu, a osobno dodaje raty leasingów/limity. Przykład: dochód kalkulacyjny 10 000 zł i leasing 1 500 zł/m-c obniża przestrzeń dla raty mieszkaniowej o podobną kwotę. Wysokie limity obrotowe niewykorzystywane w pełni bywają liczone procentem przyjętego zaangażowania (np. 5–10%). Przed wnioskiem zredukuj limity i rozważ wydłużenie leasingu dla niższej raty.
🚩 Czerwone flagi: tego unika analityk!
- Przerwy we wpływach na konto, nawet jeden miesiąc „na zero”.
- Jednorazowe duże faktury tuż przed złożeniem wniosku.
- Historia zaległości w US/ZUS, nawet po uregulowaniu.
- Wysoka amortyzacja w kosztach – bywa neutralizowana lub korygowana.
Jak przygotować rozliczenia i dokumenty, aby zwiększyć akceptowalny dochód w banku przy ryczałcie i podatku liniowym?
W skrócie: zapewnij spójność PIT ↔ KPiR/ewidencje ↔ wyciągi, ciągłość wpływów, US/ZUS bez zaległości i uprość zobowiązania.
Działaj w czterech krokach. Spójność: liczby w PIT i KPiR/ewidencjach muszą zgadzać się z wyciągami miesiąc po miesiącu. Ciągłość: rozkładaj faktury równomiernie, eliminuj przestoje; przy sezonowości dołącz zwięzłe wyjaśnienie z danymi z poprzednich lat. US/ZUS: pobierz aktualne zaświadczenia „bez zaległości” i pokaż systematyczne płatności. Zobowiązania: obniż limity, wydłuż leasingi, żeby DSTI (Debt Service to Income) mieściło się w polityce banku. Gdy staż JDG ≥ 24 mies. i wpływy są stabilne, wybierz banki z lepszym przelicznikiem ryczałtu; gdy koszty są przewidywalne i istotne, liniowy ułatwia obronę dochodu.
Checklista – krok po kroku
- Przygotuj: PIT-28 lub PIT-36L + PIT-B, miesięczne KPiR/ewidencje, wyciągi 12–24 mies., US/ZUS bez zaległości.
- Zweryfikuj staż i politykę banku: ryczałt częściej wymaga 24 mies., liniowy akceptowany przy 12–24 mies.
- Ujednolić przepływy: rozbij duże faktury, ogranicz limity, wydłuż leasing dla niższej raty.
- Oblicz orientacyjny dochód: ryczałt przychód × 0,40, liniowy (przychód − koszty) − ZUS − 19% PIT; sprawdź DSTI.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Tak. Przelicza przychód na dochód własnym procentem i zwykle wymaga stażu 24 mies. oraz kompletu dokumentów (PIT-28, ewidencja, wyciągi).
W praktyce ~20–80% przychodu; zależy od branży, stażu, stabilności wpływów i polityki banku.
Z KPiR i PIT-36L: przychód − koszty − ZUS − 19% PIT oraz 4,9% zdrowotnej, uśrednione z 12–24 miesięcy i skorygowane o zdarzenia jednorazowe.
VAT jest neutralny (liczenie na kwotach netto); split payment poprawia odbiór transparentności, nie zmienia wzoru zdolności.
Zwykle 12–24 mies.; na ryczałcie częściej 24 mies., przy stabilnych zawodach bywa akceptowane 12 mies.
Spotykane są metody oparte o sumę podatku ryczałtowego z 12 mies. (np. „5× podatek / 12”); to praktyka wybranych banków i ulega zmianom.
Ujednolić wpływy, obniżyć limity, ustabilizować leasingi, przygotować PIT-y, KPiR/ewidencje, wyciągi 12–24 mies., US/ZUS bez zaległości.
Źródła
- [KNF, 19/06/2023 r., Komunikat: nowelizacja Rekomendacji S]
- [KNF, 19/06/2023 r., Rekomendacja S – tekst po nowelizacji (PDF)]
- [MF/podatki.gov.pl, stan na 01/01/2025 r., Zasady rozliczania składki zdrowotnej 2025 (PDF)]
- [podatki.gov.pl, 2025 r., PIT-28 – ryczałt: informacje]
- [podatki.gov.pl, 2025 r., Formy opodatkowania JDG (w tym liniowy 19%)]
- [podatki.gov.pl, 30/08/2019 r., Mechanizm podzielonej płatności (MPP)]
- [biznes.gov.pl, 08/05/2025 r., Split payment – informacje dla przedsiębiorców]
- [ING Bank Śląski, 2025 r., Kredyt hipoteczny – dokumenty dla przedsiębiorcy]
- [biznes.gov.pl, 2025 r., Zaświadczenie o niezaleganiu w opłacaniu składek ZUS]
Aktualizacja artykułu: 18 października 2025 r.
Autor: Jacek Grudniewski
Ekspert ds. produktów finansowych i pasjonat rynku nieruchomości
Kontakt za pośrednictwem LinkedIn:
https://www.linkedin.com/in/jacekgrudniewski/
Niniejszy artykuł ma wyłącznie charakter informacyjny i nie jest poradą finansową, prawną ani rekomendacją inwestycyjną. Decyzje podejmujesz na własne ryzyko; treści nie uwzględniają Twojej indywidualnej sytuacji. Zawsze skonsultuj się z licencjonowanym specjalistą. Artykuł może zawierać linki afiliacyjne, które wspierają rozwój strony bez dodatkowych kosztów dla Ciebie.
